ชื่อผลงานทางวิชาการ

โครงการวิจัยย่อยที่ 1 การส่งเสริมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และสุขภาวะทางจิตของผู้สูงอายุด้วยเกมกระดานในพิพิธภัณฑ์ (Promoting Knowledge Sharing and Psychological Wellbeing of Older Adults using Board Game in a Museum)

ชื่อนักวิจัย

Ganigar Chen, Supara Kamolpattana, พิมลพรรณ จันทรพิมล, จีรวรรณ สัมฤทธิ์ดี, วัชระ บุญสุภากุล, พรภัทร อนุศิริ, วัลลี พละพล, สุชิราภรณ์ ชัยเฉลิมวรรณ, ปทุมรัตน์ พาหาสิงห์, พิมพ์วิภาส์ โลหะชิน, ชนะ ภักดีดินแดน, ธนพล เพ็ชรเย็น, ปิยนุช น้ำใส

ประเภทผลงาน

Research Report

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนากิจกรรมส่งเสริมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และสุขภาวะทางจิตของผู้สูงอายุด้วยเกมกระดานในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ ขององค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) โดยมีพื้นที่วิจัย คือ พิพิธภัณฑ์เทคโนโลยีสารสนเทศ ของ อพวช. มีผู้สูงอายุจำนวน 121 คน ซึ่งมีอายุตั้งแต่ 55-75 ปี เป็นกลุ่มตัวอย่างในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ การวิจัยนี้ใช้การศึกษาเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพร่วมกัน โดยดำเนินการเก็บข้อมูลจากแบบสำรวจความสุขพื้นฐาน 5 มิติ ของผู้สูงอายุ ซึ่งประกอบไปด้วย สุขสบาย (Health) สุขสนุก (Recreation) สุขสง่า (Integrity) สุขสว่าง (Cognition) และสุขสงบ (Peacefulness) และเมื่อร่วมกิจกรรม “เกมกระดานสร้างสุข ปลุกวัยเก๋า เราทำได้” แล้ว ใช้แบบสังเกตพฤติกรรม แบบสัมภาษณ์ปลายเปิด แบบสนทนากลุ่ม (Focus Group) และแบบสำรวจผลลัพธ์การเรียนรู้ ตามหลัก Generic Learning Outcomes-GLOs ที่สอดคล้องกับความสุข 5 มิติ เพื่อศึกษาการส่งเสริมสุขภาวะทางจิตของผู้สูงอายุที่เข้าร่วมกิจกรรม นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาและเก็บข้อมูลจากอำนวยกร จำนวน 20 คน ที่เข้าร่วมในงานวิจัยครั้งนี้ด้วยการใช้แบบสัมภาษณ์ปลายเปิด

การพัฒนาใช้เกมกระดานในหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับความรู้ความเข้าใจในการสร้างความหยุ่นตัวในภาวะวิกฤต เนื่องจากเป็นหัวข้อที่เป็นประโยชน์ในการดูแลตนเองสำหรับผู้สูงวัย ผลการวิจัย พบว่า ผลลัพธ์การเรียนรู้ Generic Learning Outcome-GLOs กิจกรรมเกมกระดานทำให้เกิดความรู้ และทักษะในการดูแลตนเอง รวมทั้งให้แรงบันดาลใจและมีทัศนคติที่ดีในการทำกิจกรรมเกี่ยวกับเกมกระดาน และเมื่อวิเคราะห์ความสุขพื้นฐาน 5 มิติของผู้สูงอายุ จากแบบสอบถามเชิงปริมาณที่ได้จากการสำรวจ และเชิงคุณภาพที่ได้จากการสังเกตพฤติกรรม การสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่มร่วมกัน พบว่า ผู้สูงอายุที่เข้าร่วมกิจกรรมเกมกระดานได้รับความรู้ และได้รับการส่งเสริมความสุขพื้นฐานครบทั้ง 5 มิติ ในระดับมากที่สุดทุกมิติ โดยได้รับ “สุขสว่าง (Cognition)” มากที่สุด กล่าวคือ ผู้สูงอายุมีความจำดี มีความคิดอย่างมีเหตุมีผล สามารถสื่อสาร วางแผน และแก้ไขปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ อันดับที่ 2 ได้แก่ “สุขสนุก (Recreation)” กล่าวคือ ผู้สูงอายุมีอารมณ์เป็นสุข สนุกสนาน จิตใจสดชื่นแจ่มใส กระปรี้กระเปร่า ผ่อนคลายความวิตกกังวล อันดับที่ 3 ได้แก่ “สุขสง่า (Integrity)” กล่าวคือ ผู้สูงอายุมีความรู้สึกภาคภูมิใจในตนเอง เชื่อมั่นและเห็นคุณค่าในตนเอง รู้จักการให้กำลังใจตนเอง เห็นอกเห็นใจและให้พลังใจแก่ผู้อื่น เอื้อเฟื้อแบ่งปันและมีส่วนร่วมในการช่วยเหลือผู้อื่น อันดับที่ 4 ได้แก่ “สุขสบาย (Health)” กล่าวคือ ผู้สูงอายุมีร่างกายแข็งแรง คล่องแคล่ว ฝึกทักษะต่าง ๆ ได้อย่างกระฉับกระเฉง และอันดับสุดท้าย ได้แก่ “สุขสงบ (Peacefulness)” กล่าวคือ ผู้สูงอายุมีความสามารถในการรับรู้ เข้าใจความรู้สึกของตนเอง รู้จักควบคุมอารมณ์ และสามารถจัดการกับสภาวะอารมณ์ที่เกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ

องค์ประกอบที่ช่วยส่งเสริมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และสุขภาวะทางจิตของผู้สูงอายุด้วยเกมกระดานในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์นั้น ประกอบไปด้วย 1) ตัวผู้สูงอายุ (Personal context) ซึ่งมีความสนใจอยากทดลองเกมกระดาน และเห็นประโยชน์ของการมีความรู้ในการดูแลตนเอง 2) สิ่งแวดล้อม (Physical context) เช่น ห้องกิจกรรมที่มีบรรยากาศสนุกสนาน สื่อที่ใช้ปรับให้มีความชัดเจน ง่ายต่อการใช้และvii

เหมาะกับผู้สูงวัย 3) สังคม (Social Context) คือ การมีสัมพันธภาพที่ดีระหว่างผู้ร่วมกิจกรรมเอง วิทยากร และอำนวยกร การเปิดโอกาสให้ช่วยเหลือและยืดหยุ่นต่อกันในการเล่นเกม 4) กระบวนการในการจัดกิจกรรม (Activity Setting) ได้แก่ การทำให้เกมเล่นได้ง่าย สนุก และมีการตั้งเป้าหมายของความสำเร็จโดยไม่ได้แข่งกันแต่แข่งกับตัวเอง ผู้สูงอายุที่เข้าร่วมกิจกรรมส่วนใหญ่ ยังได้นำเสนอข้อคิดเห็นที่สำคัญเพิ่มเติมเกี่ยวกับการขยายผลงานวิจัยนี้ในวงกว้างและต่อเนื่องไปยังกลุ่มผู้สูงอายุอื่น ๆ ในประเทศไทยต่อไปอีกด้วย 

สถานที่พิมพ์

องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ

ปีที่พิมพ์

2024

ผู้ถือสิทธิ์

National Science Museum, Thailand

เงื่อนไขการใช้ข้อมูล

Copyright